Աշոտ Փաշինյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

1. Արտահայտիր․

Օրինակ՝ 1 սմ-ը  մետրով

Քանի որ 1 մ=100 սմ, ուստի՝

1 սմ= 1/100 մ։

• 1 դմ-ը մետր=1/10դմ
• 1 մ-ը կիլոմետրով=1/1000կմ
• 1 մմ-ը սանտիմետրով=1/10սմ
• 1 կգ-ը տոննայով=1/1000տ
• 1 ց-ը տոննայով=1/100տ
• 1 գ-ը կիլոգրամով=1/1000կգ։

Օրինակ՝ 1 վ-ը  արտահայտիր  րոպեով՝

Քանի որ 1 ր=60վ, ուստի

1 վ= 1/60 ր

• 1 ժ-ը    օրով=1/24օր
• 1 ր-ն   ժամով=1/60ժ
• 1 տարին դարով=1/100դար։

2. Ինչի է հավասար  նշված  մասը։

Օրինակ՝  հազարերորդ տոննան

1 տ=1000 կգ, ուրեմն՝ 1/1000տ=1 կգ

• 1 հազարերորդ  1/1000 կիլոգրամը=1գ
• 1 հազարերորդ  1/1000   կիլոմետրը=1մ
• 1 քսանչորսերորդ  1/24 օրը=1ժ
• 1վաթսուններորդ  1/60  մասը=1ր
• 1 տասներկուսերորդ  1/12  տարին=1ամիս

3. Գտիր թվի նշված մասը։

• 160-ի   1/4-րդ մասը=40
• 250-ի   1/5-րդ մասը=50
• 3000-ի   1/10-րդ մասը=300
• 180-ի   1/9-րդ մասը=20

4. Հաշվիր։

• 245 կգ-ի  1/5-րդ մասը=49
• 24 ժ-ի   1/4-րդ մասը=6
• 210 դրամի  1/7-րդ մասը=30

5. Արտահայտիր նշված միավորներով։

• 1/6  ժ=10 ր
• 1/5  կմ = 200մ
• 1/12  օր =2 ժ
• 1/4 տարի = 3ամիս
• 1/10  ց =10 կգ
• 1/20  մ =5 սմ

Առաջադրանքներ

1. Թվարկիր 5-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 5-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։ 10,5, 25, 35, 40, 65

2. Թվարկիր 3-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 3-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։ 3,6,9,12

3. Թվարկիր 4-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 4-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։4,8,12,16,20

4. Ասա 6-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 60-ից։ 6,12,18,24,30

5. Ասա 7-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 50-ից։ 56, 63, 70,77

6. Թվարկիր 20-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 20-ի

ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։1,2,4,5,20

7. Քանի՞   բաժանարար ունի 15-ը, ո՞ր թվերն են դրանք։1,3,5,15

8. Ո՞ր թիվն է 24-ի ամենամեծ բաժանարարը։24

9. Թվարկիր 10-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 10-ի

ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։1,2,5,10

10. Թվարկիր 40-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 40-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։  1,2,5,4,8,10,20,40

Մարմնի շարժման արագությունը  միավոր ժամանակում  նրա  անցած ճանապարհն է ։

70կմ/ժ  արագություն ասելով հասկանում ենք, որ մարմինը          1ժ-ում անեցել է 70կմ ճանապարհ։

Արագություն = Ճանապարհ : ժամանակ

Ճանապարհ= Ժամանակ  · Արագություն

Ժամանակ= Ճանապարհ ։  Արագություն

Խնդիրներ

• Բեռնատարը 740 կմ ճանապարհի առաջին 320կմ-ն անցավ 80կմ/ժ արագությամբ, իսկ մնացած մասը՝ 60կմ/ժ  արագությամբ։ Բեռնատարը քանի՞ ժամում  անցավ  այդ  ճանապարհը։ 11ժ

• Գնացքը 2 օրում միևնույն արագությամբ անցավ 1620կմ ճանապարհ։ Առաջին օրը  նա ճանապարհի վրա  ծախսեց 10 ժամ, իսկ երկրորդ օրը՝  2 ժամ պակաս։ Որքա՞ն ճանապարհ նա անցավ առաջին օրը։ 900կմ

• A քաղաքից միևնույն ուղղությամբ դուրս եկան երկու ավտոմեքենա։ 8 ժամ հետո որքա՞ն կլինի նրանց միջև եղած հեռավորությունը, եթե առաջին ավտոմեքենան  ժամում անցնում է 60կմ, իսկ երկրորդը՝  80 կմ։ 160կմ

• Երևանից հակադիր ուղղություններով  շարժվեցին երկու ավտոմեքենա։ Քանի՞ ժամ հետո նրանց միջև եղած հեռավորությունը կլինի 780կմ, եթե մեկը շարժվում է 70կմ/ժ արագությամբ, իսկ մյուսը՝ 10կմ/ժ-ով պակաս  արագությամբ։6ժ

• 480կմ հեռավորության վրա գտնվող 2  քաղաքներից միաժամանակ իրար հանդիպակաց  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա  և  հանդիպեցին 3 ժամ հետո։ Առաջինը գնում էր 60կմ/ժ արագությամբ։  Որոշիր երկրորդ  մեքենայի արագությունը։ 100կմ/ժ

• A քաղաքից միաժամանակ հակադիր ուղղություններով  դուրս եկան երկու ավտոմեքենա ։ Առաջինի արագությունը 70կմ/ժ  էր, իսկ  երկրորդինը՝ 20 կմ/ժ -ով ավելի։ Որքա՞ն կլինի նրանց հեռավորությունը 3 ժամ հետո։ 480կմ

 

1. Գրիր այն թիվը, որ հավասար է 9 հազարյակ 7 հարյուրյակ և 6 միավոր կարգային գումարելիների գումարին:

• 9760 2) 9076          3) 9670                      4) +9706                    5) 97760:

2. Որքանո՞վ կփոքրանա 73976 թիվը, եթե նրա գրության հարյուրավորը փոխարինենք 0-ով:

• 9-ով 2) 90-ով         3) 999-ով                   4) 99-ով                     5) +900-ով:

3. Գումարիելիներից մեկը մեծացրել են 8-ով, իսկ մյուսը փոքրացրել են 3-ով: Արդյունքում գումարը

• կմեծանա 11-ով 2) կփոքրանա 11-ով                       3) կմեծանա 5-ով                            4) +կփոքրանա 5-ով                     5) կմնա նույնը:

4. Կենդանաբանական այգու տոմսը մեծահասակի համար արժի 4 եվրո, երեխայի տոմսը 1 եվրոյով ավելի էժան է: Քանի՞ եվրո պետք է վճարի հայրը իր երկու երեխաների հետ կենդանաբանական այգի մտնելու համար:

1) 5                 2) 6                  3) 12                4) 7                 4) +10:

5. Ընտրիր այն թվանշանը, որը 5075< 50*5 գրության մեջ «*» -ի փոխարեն տեղադրելով անհավասարությունը ճիշտ լինի:

• +8 2) 0                 3) 5                 4) 4                 5) 6

6. Ընտրիր այն շարքը, որտեղ թվերը դասավորված են  աճման   կարգով:

• 4626, 5319, 78427, 62436

2) 78427, 62436, 5319, 4626

3) 78427, 62436, 4626, 5319

4) +4626, 5319, 62436, 78427

5) 40346, 39999, 39998, 29999

7.  1/10 ժամը րոպեներով արտահայտած կլինի

• 12 2)+ 6               3) 20               4) 30               5) 4:

8. 5տ 3ց 50 կգ-ը կիլոգրամներով արտահայտած կլինի

• 3550 2) 5530                       3) 5035                       4) 5553                       5) +5350:

9. Քանի՞ երկնիշ թիվ կա, որի տասնավորը փոքր է միավորից:

• 26 2) 18               3) 9                 4) 30               5) +36:

10. Գծագրում ներկված է պատկերի

• 5/9   մաը     2) 4/9 մասը               3) 4/5մասը                                       4)+ 6/9 մասը             5) 4/12 մասը:

 

11. 904 և 14 թվերի տարբերությունը փոքրացրու 10 անգամ:80
12. Թվային հաջորդականությունը կազմված է հետևյալ կանոնով. առաջին անդամը 1 է, երկրորդ անդամից սկսած յուրաքանչյուր անդամը հավասար է իր նախորդի կրկնապատիկին գումարած 1: Գրեք այդ հաջորդականության չորրորդ անդամը: 4 3 2 1
13. 39-ի և 6-ի արտադրալից հանիր 105-ի և 3-ի քանորդը: 199
14. AC հատվածի երկարությունը 6սմ 7մմ է,  BC հատվածինը՝ 8 սմ 4 մմ: Գտիր  AB  հատվածի   երկարությունը միլիմետրերով: 151մմ
15. Հաշվիր 3900+( 2100:3-12×50)  արտահայտության արժեքը: 4000
16. Ուղղանկյան մի կողմը 6սմ է, իսկ մյուս կողմը այդ կողմի կրկնակին է: Գտիր այն քառակուսու կողմը, որի պարագիծը հավասար է այդ ուղղանկյան պարագծին: 36սմ 9սմ
17. Պաղպաղակն արժի 300 դրամ: Արան այդպիսի 8 պաղապաղակ գնեց և վճարեց 5000 դրամ: Վաճառողը որքա՞ն պետք է վերադարձնի: 2600դր

 

1. Տեխափոխիր 253870 թվի IV և VI կարգերում գրված թվանշանների տեղերը և հաշվի՛ր սրված թվերի գումարը:606740

Գրի՛ր այն թիվը, որը պարունակում է

• I կարգում ՝ 6, IV կարգում՝ 5 կարգայի միավոր 5816
• II կարգում՝ 9, I կարգում՝ 2 կարգային միավոր 92
• II կարգում՝ 8, IV կարգում՝ 1 կարգային միավոր 1280

2. Լրացրու բաց թողնված թվերը և թվանշանները

• 5 հազ. + 7 հ. + 2 մ. = 5702
• 1 հազ.+ 2 տ. + 3 մ. = 1**3
• 50000 + 9 հազ. + 2=142002
• 6 x 1000+ 2 x 10 + 3 x 1 = 6023

3. Հաշվի՛ր արտահայտության արժեքը:

• 225 x ( 11664 : 324)=8100
• 5250- (4225 : 25 + 2796 : 3)=4146
• 105 x (426 : 3) — (3234 : 231 — 14)=14910
• 20234 — 321 x23 — 64236 : 212=19610
• 52846 — (3425 + 415 : 5) x 7=28290
• (80231-421 x 24) — (57 + 215 : 5)=70027

1. Համեմատի՛ր
2. 1/5 < ¼
3. 1/12 > 1/16
4. 1/123 > 1/124
5. 1/18 = 1/18
6. 1/7 > 1/9
7. 1/28 < 1/16
8. 1/143 = 1/143
9. 1/29 < 1/27
10. Թվերը դասավորի՛ր աճման կարգով

1/16, 1/143, 1/9, 1/24, 1/142, 1/14

1/143,1/142,1/24,1/16,1/14,1/9

• Թվերը դասավորի՛ր նվազման կարգով

1/7, 1/98, 1/45, 1/3, 1/220, 1/856, 1/78

1/3, 1/7, 1/45, 1/78, 1/98, 1/220, 1/856

• 8400 լ տարողությամբ երկու ջրավազաններից լցված են առաջինը ¼ մասը և երկրորդի 1/5 մասը: Ջրավազաններից որու՞մ ավելի շատ ջուր կա: Որքա՞ն է նրանցում եղած ջրի քանակների տարբերությունը: 1-ում 2100լ, 2-ում 1680լ, 420լ
• Ջրավազանում կար 1250  ջուր, որը կազմում է նրա տարողության ¼ մասը: Որքա՞ն է այդ ջրավազանի տարողությունը: 5000լ

Առաջադրանքներ

1. Համեմատիր:

• 7/10 տ < 9/10 տ
• 9/8 կգ < 9/4 կգ
• 9/6 գ < 15/6 գ
• 24/3 ժամ > 24/6 ժամ

2.Հաշվի՛ր արտահայտությունների արժեքները:

• 100·(492:4+2880‬:20)=26700
• 2015-(1680+320):10=1815
• 8115-(2490-190):20=8000
• (1000-80•5):60+390=400
• 16‧(5670:3-890)=16000
• (2000 + 60‧5) : 100 + 27=50
• 50·(3600:12-360:20)=14100

3.Արտահայտիր նշված միավորներով:

• 1/2 ժամ = 30 րոպե
• 3/6 ժամ = 30 րոպե
• 2/5 կգ= 400 գ
• 9/5 ց= 180 կգ
• 5/7 շաբաթ= 5 օր
• 1/5 մ= 20 սմ

• Ինչպե՞ս պարզել, թե քանի կգ խոտ կարելի է հնձել 5մ լայնությամբ և 10մ երկարությամբ լանջից, եթե 1մ

քառակուսուց կարելի է հնձել 5կգ խոտ։

• Ինչպե՞ս որոշել, թե առավելագույնը որքան ջուր կարելի է լցնել 3մ, 2մ, 5մ չափումներով ակվարիումի մեջ։250
• Ինչպե՞ս որոշել, թե 3մ, 2մ, 5մ չափումներով ակվարիում պատրաստելու համար, որքան ապակի է մեզ անհրաժեշտ։ 30սմ խորանարդ
• Սովորողները առաջին օրը կատարեցին աշխատանքի 1/5 մասը, երկրորդ օրը 3/7 մասը, երրորդ օրը ¼ մասը: Սովորողները հասցրեցի՞ն 3 օրում ավարտել ողջ աշխատանքը։
  • Ուղիղ անկյունը բաժանել են երկու մասերի այնպես, որ նրանցից մեկը 20⁰-ով մեծ է մյուսից։ Գտեք այդ անկյունների մեծությունները։35, 55
  • Ավտոմեքենայի արագությունը 80կմ/ժ է։ Քանի՞ մետր կանցնի ավտոմեքենան 1 րոպեում։1մ
  • Գտեք այն թիվը, որը 6-ի բաժանելիս թերի

քանորդում ստացվում է 8, իսկ մնացորդում 5։ 53

 

• 25896 թվի աստղանիշը փոխարինել ամենամեծ թվանշանով այնպես, որ ստացված թիվը բաժանվի 4-ի։ 9
• 43275 թվի աստղանիշը փոխարինել ամենամեծ թվանշանով այնպես, որ ստացված թիվը բաժանվի 3-ի։
• Կրճատել տրված կոտորակները 3\5, 9\35,1/4

 

1. Նարեն    8 տարեկան է, իսկ հայրիկը նրանից մեծ է 25 տարով: 4 տարի հետո հայրիկը Նարեից քանի՞ տարով մեծ կլինի: 25

• Կարինեի մայրիկը 32 տարեկան է, իսկ Կարինեն նրանից փոքր է 20 տարով։ 6 տարի հետո Կարինեն մայրիկից քանի՞ տարով փոքր կլինի: 20
• Անահիտը 5 տարեկան է, իսկ հայրիկը նրանից մեծ է 7 անգամ: 5 տարի հետո հայրիկը Անահիտից քանի՞ անգամ մեծ կլինի: 4
• Արթուրի պապիկը 70 տարեկան է։ Արթուրը իր պապիկից փոքր է 7 անգամ։ 5 տարի հետո Արթուրը քանի՞ տարով փոքր կլինի իր պապիկից։60
• Արմենի և    իր մայրիկի     տարիքների գումարը    30 է։ Որքա՞ն կլինի նրանց տարիքների գումարը 4 տարի հետո։ 38
• 2 տարի առաջ եղբորս և իմ տարիքների գումարը 18 էր: Որքա՞ն է մեր տարիքների գումարը 2  տարի հետո։ 22
• 5 տարի առաջ իմ և տատիկիս տարիքների գումարը 66 էր: Որքա՞ն մեր տարիքների գումարը 3  տարի հետո։ 82
• Ես 9 տարեկան եմ, մայրիկս ինձանից մեծ է 25 տարով, հայրիկս մայրիկիցս մեծ է 3 տարով։ 6 տարի հետո հայրիկս քանի՞ տարով մեծ կլինեն ինձանից։ 28
• ես 8 տարեկան եմ , եղբայրս 3 տարով փոքր է ինձանից, մայրիկս 28 տարով մեծ է եղբորիցս: Հայրիկս 4 տարով մեծ է մայրիկիցս: 5 տարի հետո հայրիկս քանի՞ տարով մեծ կլինեն ինձանից։ 29

1. Մայրիկս 35 տարեկան է, իսկ հայրիկս նրանից 5 տարով է մեծ, իսկ ես հայրիկիցս փոքր եմ 5 անգամ: Քանի՞ տարեկան եմ ես: 8
2. Իմ փոքրիկ քույրիկ Աստղիկը ինձանից փոքր է յոթ անգամ։ Ես յոթ տարեկան եմ։ Երեք տարի հետո որքա՞ն կլին իմ և Աստղիկի տարիքների գումարը։ 14

Թեստ 1

1. Ո՞ր թվին է համապատասխանում  8 հազ+7տ+5մ   կարգային գումարելիների գումարին։

1)875                            2)+8075

3)8705                         4)8750

2. Ամբողջ ճանապարհի     (2/5) մասը անցնելուց հետո ո՞ր  մասը կմնա անցնելու։

1)     (1/5)                      2)   (5/3)

3)      (3/5)                    4)    (2/7)

3. Ո՞ր շարքի կոտորակներն են դասավորված  նվազման կարգով։

1) , , ,            1/5, 8/5, 18/5, 18/5

2)         2/10, 2/15, 2/50, 2/55

3)               +7/5, 4/5, 2/5, 9/5

4)          1/15, 8/15, 12/15, 2/15

4. Գտիր 7896-ը 10-ի բաժանելիս ստացված մնացորդը։

1)+6             2)96

3)896         4)2

 

5. Ո՞ր պատկերի   (5/8) մասն է գունավորված։

+1)                                                                            2)

 

3)                                                    4)

 

6. 6 կմ 75 մ-ն արտահայտիր  մետրերով։

1)675մ       2)+6075

3)81մ          4)135մ

7. Քանի՞ րոպե է  (5/6) ժամը։

1)72ր      2)11ր

3)56ր    4)+50ր

8. Մեկ կիլոգրամի ո՞ր մասն է կազմում 1 գրամը։

1)      1/10                     2)      1/100

3)   + 1/1000                   4)     1/10000

9. Թիվը 12-ի բաժանելիս   ի՞նչ ամենամեծ մնացորդ կարող է ստացվել։

1)1              2)+11

3)6            4)12

10. Որքանո՞վ կմեծանա եռանիշ թիվը, եթե նրա գրությանը ձախից կցագրենք  2 թվանշանը։

1)200-ով   2)+2000-ով

3)2-ով    4)20000-ով

11. Հաշվիր 3248։8- (6 x 240-5 x 240)+500=666 արտահայտության արժեքը։
12. Երեք թվերի գումարը 880 է։ Դրանցից երկուսի գումարը 560 է։ Ո՞րն է երրորդ թիվը։ 320

 

13. Հաշվիր 8 մ9սմ-59սմ=109սմ-59սմ=50 սմ արտահայտության արժեքը։
14. Գտիր 6սմ կողմով քառակուսու մակերեսի (5/9) մասը:

 

Լուծում

S=6×6=36

36 5/9=20

 

Պատ.՛36սմ քառակուսի 20սմ քառակուսի

15. Երեք իրար հաջորդող բնական  կենտ  թվերի գումարը 225 է։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 73, 75,77

 

16. Գտիր այն թիվը, որը 9-ի բաժանելիս  քանորդում  ստացվում է 18, իսկ մնացորդում՝  6։ 168
17. Եթե Աշոտի մտապահած թվին ավելացնենք 4-ի եռապատիկը, կստանանք  ամենափոքր եռանիշ թիվը։ Ո՞ր թիվն է մտապահել Աշոտը։ 88