Աշոտ Փաշինյան «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր 

Задание 1. Выделенные прилагательные поставьте в форму единственного числа и напишите словосочетания с ними словосочетания. Например:

голубого — голубой, голубая, голубое

голубой вагон, голубая шаль,  голубое небо

особое-мнение

особая-личность

особой-день

первая-задача

первое-задание

первый-класс

трудная-минута

трудное-слово

трудный-день

снежная-зима

снежное-утро

снежный-дом

новое-платое

новая-рубашка

новый-портфель

удивительное-озеро

удивительный-мир

удивительная-работа

радостное-лицо

радостная-весть

родосттный-день

быстрое-течение

бытрая-машина

быстрый-поезд

 

Задание 2. Выбери одно из картин и подготовься описать их, используя, как можно больше слов признаков.

1.Տեքստի բառերից 4-ում բաց թողած տառի փոխարեն  գծիկ է դրված: Լրացրո՛ւ բաց թողած տառերը և ներկիր որևէ գույնով: աշխարհի, մարդիկ,թագավորները,անարդար 

2.Տեքստում ընդգծի՛ր Եզոպոսից մեզ հասած տեղեկությունները:

3.Որպես աշխարհի լավ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվի միջոցով են մարդիկ հայտնում իրենց ուրախությունը, վիշտը կամ հուզող մտքերը:

բ. Լեզվով են կատարվում բոլոր ստերը, կեղծիքները և բամբասանքները:

գ. Լեզուն ամենակարևոր օրգանն է:

դ. Լեզվի միջոցով են թագավորները անարդար հրամաններ արձակում:

4.Ինչո՞ւ Քսանթոսը Եզոպոսին ուղարկեց շուկա՝ աշխարհի ամենալավ բանը բերելու:

ա. Ցանկանում էր հետաքրքիր ընթրիք ունենալ:

բ. Ուզում էր տեսնել՝ ինչ կբերի Եզոպոսը:

գ. Ցանկանում էր ճաշկերույթ տալ՝ ի պատիվ աշակերտների:

դ. Ինքը չէր կարող գնալ:

5. Երկրորդ անգամ Քսանթոսն ի՞նչ խնդրեց բերել շուկայից: Ուզում էր ամենավատ բանը տեսնել

6.Տեքստից ելնելով գրիր, թե ինչո՞ւ է լեզուն աշխարհի ամենալավ բանը:

7. Լեզվի մասին ի՞նչ առածներ գիտես, գրի՛ր երկու առած:

8. Որպես աշխարհի ամենավատ բան, Եզոպոսն ընտրել էր լեզուն, որովհետև`

ա. Լեզվով մարդիկ վիրավորական խոսքեր են ասում միմյանց:

բ. Լեզուն կարևոր օրգան չէ:

գ. Առանց լեզվի էլ կլինի ապրել:

դ. Լեզուն թաց և լպրծուն է:

9. Տեքստում կարմիր ներկի՛ր մեկ հարցական նախադասություն:

10.Տեքստից դուրս գրիր  հոգնակի թվով օգտագործված գոյականները և առանձնացրու հոգակիի վերջավորությունը:

11.Տրված նախադասության մեջ բաց է թողնված մեկ կետադրական նշան, կարդա՛ նախադասությունը և դի՛ր բաց թողնված նշանը:

Եզոպոսին կարգադրեց որ գնա շուկա և գնի աշխարհի ամենից լավ բանը:

12.Ո՞ր բառն է շավիղ բառի հոմանիշը:

ա Հյուսել

բ. Շարել

գ. Կածան

դ. Տավիղ

13.Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված կազմությունը:

ա. Ճաշ-պարզ

բ. Թագավոր-ածանցավոր

գ. Վիշտ-բարդ

դ. Գիտություն-ածանցավոր

14.Փակագծերում տրված բառերը ձևափոխելով` տեղադրի՛ր բաց թողած տեղերում:

Եզոպոսի ծննդյան և …..  թվականները հայտնի չեն, ենթադրվում է, որ նա ապրել է մ.թ.ա. 6-րդ ……. : (մահ, դար)

15. Համացանցից ընտրիր Եզոպոսի առակներից ևս մեկը, կարդա, գրավոր պատմիր (համառոտ):

 

Ածանցները լինում են նախածանցներ և վերջածանցներ:

Բառի սկզբից դրվող ածանցները նախածանցներ են: Առավել գործածվող նախածանցներն են՝

ան-անտուն, անգույն
ապ— ապերախտ, ապօրինի
դժ-դժբախտ, դժգոհ
մակ-մակերես, մականուն
չ-չխոսկան, չտես
ստոր-ստորադաս, ստորագրել
հակ-հակազդել, հակահարված
տ-տգետ, տգեղ

Բառի վերջից ավելացող ածանցները վերջածանցներ են: Առավել գործածվող վերջածանցներն են՝

• -ակ, -իկ,-ուկ վերջածանցներ, օրինակ՝ տնակ, փոքրիկ, գառնուկ,
• -ային, -ական,  վերջածանցներ, օրինակ՝ քաղաքային, գյուղական,
• -ավուն, -եղ, -ի, -(կ) ոտ վերջածանցներ,  օրինակ՝ դառնավուն, համեղ, աղի, վախկոտ, բրդոտ
• -անոց, -արան, -ոց, -ստան, -ուտ վերջածանցներ, օրինակ՝ ծաղկանոց, լոգարան, դպրոց, մրգաստան, թփուտ,
• -անք, -մունք, -ություն,  -ույք,  -ուստ վերջածանցներ, օրինակ՝ աշխատանք,, մտածմունք,  զվարճություն, հաճույք, փախուստ,
• բար, պես, որեն- վերջածանցներ, օրինակ՝ հերոսաբար, մեծապես, մեղմորեն

Առաջադրանքներ՝

1.Տրված բառերը դարձրու ածանցավոր՝ ձյուն, հեքիաթ, թիվ, բժիշկ: ձյուն-ձյունոտ, հեքիաթ-հեքիթային, թիվ-թվային, բժիշկ-բժշկային:

2.Մեկ բառով գրիր.

Քար ունեցող-քարոտ
Կեղտ ունեցող-կեղտոտ
Մուր ունեցող-մրոտ
Յուղ ունեցող-յուղոտ
Ժանգ ունեցող-ժանգոտ
Փուշ ունեցող-փշոտ
Ցեխ ունեցող-ցեխոտ

3.Հետևյալ վերջածանցներով կազմիր նոր բառեր,
յուրաքանչյուր ածանցով երեքական բառ:

-ական-վարչական, զինվորական, դասական
-արան-կայարան, դաարան, գրադարան
-ավոր-ածանցավոր, գրավոր, լուսավոր
-անոց-զորանոց, խոհանոց, հյուրանոց
-իկ-փոքրիկ, կետիկ, սիրունիկ

-ակ-գնդակ, դարակ, թռչնակ

4.Հետևյալ նախածանցներով կազմիր նոր բառեր:

ան-անտուն
դժ-դժվար
տ-տգեղ
ընդ-ընդիշտ

5.Փորձեք առանձնացնել վերջավորություն և ածանց ունեցող գոյականները:

Գրքային-գիրք+ային, գրքից-գիրք+ից, մեքենայով-մեքենա+ով, քաղաքից-քաղաք+ից, անգլուխ-ան+գլուխ, մսոտ-միս+ոտ, մսից-միս+ից, քաղաքային-քաղաք+ային, յուղոտ-յուղ+ոտ, բախտից-բախտ+ից, անբախտ-ան+բախտ, գլխավոր-գլուխ+ավոր, գլխով-գլուխ+ով, մարմնին-մարմին+ին, անմարմին-ան+մարմին:

Ածանց և վերջավորություն

Բառերի կազմությունն ուսումնասիրելիս շատ կարևոր է ածանցները տարբերել վերջավորությունից:

Ածանցները, բառին ավելանալով, փոխում են բառի ձևը և իմաստը. Օրինակ՝ սենյակ-սենյակային, քար-քարոտ, լույս-լուսավոր

Վերջավորությունները, ավելանալով բառին, փոխում են բառի ձևը, բայց իմաստը մնում է նույնը, օրինակ՝ սենյակ-սենյակում, քար- քարեր, լույս-լույսից

1. Հաշվի՛ր
   • 30-ի 1/2   մասը =30
   • 164-ի 1/4 մասը=41
   • 3000-ի 1/100 մասը=30
2. Հաշվի՛ր
   • 420 դրամի 1/6 մասը=70
   • 360 լ-ի 1/12 մասը30
   • 480 կմ-ի 1/16 մասը=30
3. Գտի՛ր այն թիվը, որի
   • 1/10 մասը 18 է=180
   • 1/6 մասը 20 է=120
   • 1/9 մասը 22 է=198
4. Արտահայտի՛ր նշված միավորներով
   • 1/25 մ =40  մմ
   • 1/40 ց = 2500 գ
   • 1/8 օր = 3 ժ
5. Գտի՛ր նշված թվի նշված մասը
   • 120-ի 5/6 մասը=100
   • 34-ի 1/2 մասը=17
   • 250 -ի 12/25 մասը=120
   • 144-ի 7/12 մասը=84

Աշխատանքը կատարում ենք բլոգում

1)Ո՞րն է այն վեցանիշ թիվը, որի տասնավորը 6 է, հազարավորը՝ 4, իսկ մյուս բոլոր թվանշանները՝ 3։

• 362433
• 334363
• 433336
• 34363

2)Որքանո՞վ կմեծանա երկնիշ թիվը, եթե նրա գրությանը ձախից կցագրենք 7 թվանշանը։

• 7-ով
• 70-ով
• 700-ով
• 7000-ով

3)Գտիր այն թիվ, որը 18-ի հնգապատիկից մեծ է 24-ով։

• 90
• 114
• 42
• 2160

4)Ընտրիր այն թվանշանը, որը տեղադրելով աստղանիշի փոխարեն՝ կստացվի ճիշտ անհավասարություն․ 8տ*50կգ>8տ7ց

• 1
• 8
• 6
• 2

5)Ո՞ր շարքում են թվերը դասավորված աճման կարգով․

• 7894,6532,4231,360,50
• 48,560,2006,4567,4569
• 361,561,4896,48962,1
• 7,19,29,38,45,9,77

6)8ժ40ր-ն արտահայտիր րոպեներով։

• 480
• 840
• 520
• 48

7)Գտիր անհայտ բաղադրիչը. 360- * =210

• 570
• 150
• 75600
• 3

8)Հաշվիր ուղղանկյան պարագիծը, եթե հայտնի է, որ նրա լայնության և երկարության գումարը 46 սմ է։ 92սմ

 

9)Հաշվիր 6սմ 4մմ, 7սմ 9մմ, 7սմ8մմ և 8սմ կողմերով քառանկյան պարագիծը։ 30սմ 1մմ

 

10)Ըստ օրինաչափության՝ գտիր տրված հաջորդականության հերթական անդամը։45, 445, 845,1245

 

11)Հաշվիր 14•(400-568:4)-16480:(5•8) արտահայտության արժեքը: 3200

 

12)Ո՞ր պատկերի 3/5 մասն է գունավորված։

 

1)

2)

3)

13) Քանի՞ րոպե է 4/5 ժամը

• 48ր
• 75ր
• 45ր
• 54ր

14)Քառակուսու պարագիծը 32 սմ է։ Որքա՞ն է այդ քառակուսու մակերեսը։ 64սմ քառակուսի

 

15) Հաշվի՛ր 9դմ 4սմ, 3դմ9սմ և 6դմ 7սմ հատվածներով բեկյալի երկարությունը։ 20դմ

 

16)Ինչպե՞ս կփոխվի երկու թվերի գումարը, եթե գումարելիներից մեկը մեծացնենք 12-ով։

1) Կմեծանա 24-ով

2) Կմեծանա 12-ով

3) Կփոքրանա 12-ով

4) Կփոքրանա 24-ով

17)Ո՞րն է թվի գրության 2-րդ կարգի կարգային միավորը։

2) 10

3) 2

4) 20

1. Արտահայտիր․

Օրինակ՝ 1 սմ-ը  մետրով

Քանի որ 1 մ=100 սմ, ուստի՝

1 սմ= 1/100 մ։

• 1 դմ-ը մետր=1/10դմ
• 1 մ-ը կիլոմետրով=1/1000կմ
• 1 մմ-ը սանտիմետրով=1/10սմ
• 1 կգ-ը տոննայով=1/1000տ
• 1 ց-ը տոննայով=1/100տ
• 1 գ-ը կիլոգրամով=1/1000կգ։

Օրինակ՝ 1 վ-ը  արտահայտիր  րոպեով՝

Քանի որ 1 ր=60վ, ուստի

1 վ= 1/60 ր

• 1 ժ-ը    օրով=1/24օր
• 1 ր-ն   ժամով=1/60ժ
• 1 տարին դարով=1/100դար։

2. Ինչի է հավասար  նշված  մասը։

Օրինակ՝  հազարերորդ տոննան

1 տ=1000 կգ, ուրեմն՝ 1/1000տ=1 կգ

• 1 հազարերորդ  1/1000 կիլոգրամը=1գ
• 1 հազարերորդ  1/1000   կիլոմետրը=1մ
• 1 քսանչորսերորդ  1/24 օրը=1ժ
• 1վաթսուններորդ  1/60  մասը=1ր
• 1 տասներկուսերորդ  1/12  տարին=1ամիս

3. Գտիր թվի նշված մասը։

• 160-ի   1/4-րդ մասը=40
• 250-ի   1/5-րդ մասը=50
• 3000-ի   1/10-րդ մասը=300
• 180-ի   1/9-րդ մասը=20

4. Հաշվիր։

• 245 կգ-ի  1/5-րդ մասը=49
• 24 ժ-ի   1/4-րդ մասը=6
• 210 դրամի  1/7-րդ մասը=30

5. Արտահայտիր նշված միավորներով։

• 1/6  ժ=10 ր
• 1/5  կմ = 200մ
• 1/12  օր =2 ժ
• 1/4 տարի = 3ամիս
• 1/10  ց =10 կգ
• 1/20  մ =5 սմ

Հրաշքներ աշխարհում շատ են լինում և ես հավատում եմ հրաշքների: Մի աշխարհ կա հրաշք անուն ունի, որտեղ ապրում եմ ես դա իմ հայաստան աշխարհն է: Այն հրաշքների աշխարհ է կոչվում, իր բարձր լեռներով, իր Արարատով, հրաշք բնությամբ և գեղեցկությամբ: Այդ հրաշք աշխարհում մի բան է պակասում՛ խաղաղությունը: Ուզում մի հրաշք լինի իմ աշխարհում խաղաղությունը գա ու չգնա: Երանի թե այդ հրաշքը իրականություն դառնա:

She runs to me. She is running to me. She ran to me.

They come from America. They are coming from America. They came from America.

I ask a question. I’m asking a question. I asked a question.

We have a shower. We are having a shower. We had a shower.

He eats an apple. He is eating an apple. He ate an apple.

Մի փոքրիկ տղա դուրս եկավ դպրոցից: -Մէ փոքրիկ տղա մը դուրս էկավ դպրոցից:

Ես աշխատում եմ գործարանում: -Ես կաշխատիմ գործրանում:

Մի թռչուն թռավ արտից: -Մէ թռչուն թռավ արտից:

Մի մարդ քարից մեծ գեղեցիկ տուն կառուցեց: -Մէ մարդ քարից մեծ գեղեցիկ տուն մը կառոցեց:

Մի մեծ արջ ուտում էր անտառի հատապտուղներից: -Մէ մեծ արջ մը ուտում էր անտառի հատապտղներեն:

Հացից մի կտոր պոկեց և տվեց շանը: Հացէն մէ կտոր մը պոկեց և տվեց շան մը:

Սովից քունը չէր տանում: — Սովեն քունը չէր տանում:

Մի օր երեխաները դպրոց էին գնում: — Մէ օր երեխաները դպրոց կուգան:

երբ տղաների մայրը խանութում էր, տեսնում է անկրկնելի գունագեղ նկար։ Երբ տղաների մայր մը խանութեն էր, կտեսնի անկրկնելի գունագեղ նկար մը:

Մի օր նկարիչը աքաղաղ է նկարում, բայց մոռանում է գունավորել այն: Մէ օր նկարիչը աքաղաղ կընկարէ, բայց կմոռնա գունավորել այն:

Վարդագույն քաղաքում ահ ու սարսափ էր տարածվել: Վարդագոյն մը քաղաքէն ահ ու սարսափ մը կտարածվեր:

Ժամանակով մի մարդ ու մի կնիկ են լինում։ Ժամանակէն մէ մարդ ու մէ կնիկ կեղնեն:

Անտառի ծառերից ոչ մեկը նրա հետ ընկերություն չէին անում: Անտառի ծառերեն ոչ մեկ նրա ետ ընկերություն չէր էնէ:

Նա իր ոտքի տակ սեղմել էր մի դեղնափայլ մետաղ ու կանչում էր: Նա իր ոտքերոն տակ կսեղմեր մեկ դեղնափայլ մետաղ մը ու կկանչէր:

Առաջադրանքներ

1. Թվարկիր 5-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 5-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։ 10,5, 25, 35, 40, 65

2. Թվարկիր 3-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 3-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։ 3,6,9,12

3. Թվարկիր 4-ի պատիկ մի քանի թիվ։ Ո՞րն է 4-ի պատիկ

ամենափոքր թիվը։4,8,12,16,20

4. Ասա 6-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք փոքր են 60-ից։ 6,12,18,24,30

5. Ասա 7-ի պատիկ մի քանի թիվ, որոնք մեծ են 50-ից։ 56, 63, 70,77

6. Թվարկիր 20-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 20-ի

ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։1,2,4,5,20

7. Քանի՞   բաժանարար ունի 15-ը, ո՞ր թվերն են դրանք։1,3,5,15

8. Ո՞ր թիվն է 24-ի ամենամեծ բաժանարարը։24

9. Թվարկիր 10-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 10-ի

ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։1,2,5,10

10. Թվարկիր 40-ի բոլոր  բաժանարարները ։ Ո՞րն է 40-ի ամենափոքր բաժանարարը, իսկ ո՞րը ամենամեծը։  1,2,5,4,8,10,20,40